تاریخچه
تیم ملی نمایده ایران برای شرکت در مسابقات جهانی است و فدراسیون فوتبال کشور مسئولیت مدیریت آن را برعهده دارد. این تیم اولین بازی رسمی خودش را سال 1320 (1941) مقابل افغانستان انجام داد. این بازی دوستانه با نتیجه 0-0 به پایان رسید. امجدیه اولین ورزشگاه تیم ملی ایران بود. سال 1353 همزمان با افتتاح ورزشگاه آزادی، ایران میزبان مسابقات آسیایی 1974 شد.
تیم ملی ایرن از سال 1974 توانست در جامهای جهانی حضور داشته باشد. این تیم در مرحله گروهی جامهای جهانی 1978، 1998، 2006، 2004، 2018 و 2022 حضور داشته. سال 2000 فدراسیون فوتبال غرب آسیا تاسیس شد و ایران هم به عضویت آن درآمد. تیم ملی ایران در سالهای 2000، 2004، 2007 و 2008 قهرمان این دوره از مسابقات شد.
فدراسیون فوتبال آسیا مرکزی فعالیت خودش را از سال 2014 آغاز کرد. ایران یکی از دو عضو اصلی برای تاسیس این فدراسیون بود. وقتی که کنفدراسیون آسیای مرکزی فعالیتش را آغاز کرد، ایران از فدراسیون فوتبال غرب آسیا استعفا داد. تیم ملی ایران 7 بهمن 1400 بهعنوان اولین تیم آسیایی راهی جامجهانی 2022 قطر شد.
بهترین مربیها
محمد مایلیکهن یکی از تاثیرگذارترین شخصیتهای تیم ملی ایران است. این شخص سال 1375 بهعنوان سرمربی این تیم انتخاب شد و تلاشهای زیادی برای بازگشت ایران به تورنمنتهای بینالمللی داشت. مایلیکهن تغییرات زیادی برای تیم انجام داد. او با دعوت بازیکنهای جوان توانست دورره مقدماتی جام ملتهای آسیا 1996 را با موفقیت پشتسر بگذارد.
آذر 1375 ایران در جام ملتهای آسیا شرکت کرد و توانست عربستان سعودی و کرهجنوبی را به ترتیب با نتایج 3-0 و 6-2 شکست دهد. ایران توانست خودش را به دوره نیمهنهایی این مسابقات برساند. در این مرحله، داور گل ایران به عربستان سعودی را مردود اعلام کرد و همین کار باعث شد کار به ضربات پنالتی کشیده شود. ایران نتوانست از سد عربستان عبور کند و از این مسابقات حذف شد.
منصور بورحیدری سال 1998 سرمربی تیم ملی ایران شد. بورحیدری افتخارات متعددی را در دوران مربیگریش ثبت کرده. ایران با مربیگری این شخص در بازیهای آسیایی 1998 حضور پیدا کرد و توانست قهرمان شود. این قهرمانی، آخرین قهرمانی تیم ملی ایران در این تورنمنت بود.
آدمار براگا بعداز بورحیدری بهعنوان سرمربی ایران انتخاب شد. در دوران این شخص، بزرگترین پیروزی تاریخ فوتبال ایران رقم خورد. ایران توانست در جامجهانی 2002، تیم ملی گوام را با نتیجه 19-0 شکست دهد. بعد از براگا، بلاژویچ سرمربی تیم ملی ایران شد. ایران توانست در دوران مربیگری این شخص نتیجههای خوبی در تورنمنتهای مختلف کسب کند.
با انتخاب شدن کیروش، ایران نتوانست در مرحله مقدماتی جامجهانی 2014 کسب کند. این تیم مقابل لبنان و ازبکستان باخت و بازی بعد مقابل قطر را مساوی کرد. ایران در آستانه حذف شدن از این تورنمنت بود، اما با 3 برد متوالی، توانست مجوز حضور در این دوره از مسابقات را کسب کند. تیم ملی ایران در جامملتهای آسیا 2015 توانست با 5 پیروزی و 1 تساوی به مرحله نیمهنهایی برود.
از دیماه 1397 تا اوایل بهار 1398، تیم ملی ایران بدون مربی بود و نامهای زیادی برای مربیگری این تیم پیشنهاد شد تا اینکه آخر مارک ویلموتس مدیریت این تیم را برعهده گرفت. این مربی توانست یک پیروزی پرگل (14-0) مقابل کامبوج را برای ایران رقم بزند. بعداز کسب نتیجههای ضعیف در دوره مقدماتی جامجهانی 2022 و دلایل مختلف، ویلموتس قراردادش را با ایران فسخ کرد.
انتخاب شدن اسکوچیچ بهعنوان سرمبی، انرژی دوباره به اعضای تیم ملی ایران داد. این مربی هم تا امروز توانسته نتایج خوبی برای ایران رقم بزند و به ترسی برای حریفانش در جامجهانی 2022 تبدیل شده. اسکوچیچ توانسته بهترین شروع را بین سرمربیهای تاریخ تیم ملی ایران را به نام خود ثبت کند.
افتخارات
ایران یکی از مطرحترین تیمهای آسیایی محسوب میشود که توانسته 3 بار در جام ملتهای آسیا قهرمان شود. این تیم سالهای 1968، 1972 و 1976 توانست در این مسابقات قهرمان شود. تیم ملی امید ایران هم حرفهایی برای گفتن دارد. این تیم در مسابقات 2002 بوسان توانست به مقام قهرمانی برسد. مقام سوم در سالهای 1980، 1988، 1996 و 2004 دیگر افتخاراتی است که ایران توانسته در جام ملتهای آسیا کسب کند.
ایران در جامجهانی 1998، توانست 17-0 مالدیو را شکست دهد. این بازی، یکی از پر گلترین مسابقات ملی فوتبال بهحساب میآید. این تیم توانسته در مسباقات چلنج کاپ آسیا-اقیانوسیه 2003 قهرمان شده و در جامملتهای آفریقا-آسیا نایب قهرمان شود. تیم ملی ایران در مسابقات قهرمانی فوتبال غرب آسیا 2000، 2004، 2007 و 2008 قهرمان شود. این تیم سالهای 2010 نایب قهرمان و 2002 توانست مقام سوم را کسب کند.
بهترین بازیکنها
همانطور که گفته شد، ایران یکی از بهترین تیمهای قاره آسیا بهحساب میآید و تعدادی از بازیکنهای آن در تیمهای مختلف اروپایی و آسیایی بازی میکنند. تصمیم گرفتهایم لیست بهترین بازیکنهای تیم ملی ایران را با فیلترهای بیشترین بازی ملی و بیشتری گل ملی در اختیارتان بگذاریم.
بیشترین حضور در تیم ملی
غزال تیزپای تیم ملی ایران رکورددار بیشترین بازی ملی است. این بازیکن اسطورهای که بین سالهای 2000 تا 2015 بهصورت حرفهای فوتبال بازی میکرد، در 151 بازی ملی حضور داشت و توانست افتخارات زیادی برای ایران کسب کند.
رتبه | نام بازیکن | تعداد بازی |
1 | جواد نکونام | 151 |
2 | علی دایی | 149 |
3 | علی کریمی | 127 |
4 | احسان حاجصفی | 117 |
5 | سید جلال حسینی | 115 |
6 | مهدی مهدویکیا | 111 |
7 | آندرانیک تیموریان | 101 |
8 | کریم انصاریفرد | 91 |
9 | کریم باقری | 87 |
10 | مسعود شجاعی | 87 |
بیشترین گل ملی
با اینکه بیش از 15 سال از خداحافظی علی دایی میگذرد، اما فقط یکسال است که کریستیانو رونالدو توانسته رکود او را بشکند. این بازیکن تا یک سال گذشته آقای گل دنیا محسوب میشده و حتی معروفترین بازیکنهای دنیا هم او را بازیکنی رویایی میدانند. 1993 تا 2006 دوران درخشش علی دایی بوده. این بازیکن توانست با 149 بازی ملی، 109 گل برای ایران به ثمر برساند. در ادامه لیست بازیکنان با بیشترین گل ملی را مشاهده میکنید.
تاریخچه
تیم ملی نمایده ایران برای شرکت در مسابقات جهانی است و فدراسیون فوتبال کشور مسئولیت مدیریت آن را برعهده دارد. این تیم اولین بازی رسمی خودش را سال 1320 (1941) مقابل افغانستان انجام داد. این بازی دوستانه با نتیجه 0-0 به پایان رسید. امجدیه اولین ورزشگاه تیم ملی ایران بود. سال 1353 همزمان با افتتاح ورزشگاه آزادی، ایران میزبان مسابقات آسیایی 1974 شد.
تیم ملی ایرن از سال 1974 توانست در جامهای جهانی حضور داشته باشد. این تیم در مرحله گروهی جامهای جهانی 1978، 1998، 2006، 2004، 2018 و 2022 حضور داشته. سال 2000 فدراسیون فوتبال غرب آسیا تاسیس شد و ایران هم به عضویت آن درآمد. تیم ملی ایران در سالهای 2000، 2004، 2007 و 2008 قهرمان این دوره از مسابقات شد.
فدراسیون فوتبال آسیا مرکزی فعالیت خودش را از سال 2014 آغاز کرد. ایران یکی از دو عضو اصلی برای تاسیس این فدراسیون بود. وقتی که کنفدراسیون آسیای مرکزی فعالیتش را آغاز کرد، ایران از فدراسیون فوتبال غرب آسیا استعفا داد. تیم ملی ایران 7 بهمن 1400 بهعنوان اولین تیم آسیایی راهی جامجهانی 2022 قطر شد.
بهترین مربیها
محمد مایلیکهن یکی از تاثیرگذارترین شخصیتهای تیم ملی ایران است. این شخص سال 1375 بهعنوان سرمربی این تیم انتخاب شد و تلاشهای زیادی برای بازگشت ایران به تورنمنتهای بینالمللی داشت. مایلیکهن تغییرات زیادی برای تیم انجام داد. او با دعوت بازیکنهای جوان توانست دورره مقدماتی جام ملتهای آسیا 1996 را با موفقیت پشتسر بگذارد.
آذر 1375 ایران در جام ملتهای آسیا شرکت کرد و توانست عربستان سعودی و کرهجنوبی را به ترتیب با نتایج 3-0 و 6-2 شکست دهد. ایران توانست خودش را به دوره نیمهنهایی این مسابقات برساند. در این مرحله، داور گل ایران به عربستان سعودی را مردود اعلام کرد و همین کار باعث شد کار به ضربات پنالتی کشیده شود. ایران نتوانست از سد عربستان عبور کند و از این مسابقات حذف شد.
منصور بورحیدری سال 1998 سرمربی تیم ملی ایران شد. بورحیدری افتخارات متعددی را در دوران مربیگریش ثبت کرده. ایران با مربیگری این شخص در بازیهای آسیایی 1998 حضور پیدا کرد و توانست قهرمان شود. این قهرمانی، آخرین قهرمانی تیم ملی ایران در این تورنمنت بود.
آدمار براگا بعداز بورحیدری بهعنوان سرمربی ایران انتخاب شد. در دوران این شخص، بزرگترین پیروزی تاریخ فوتبال ایران رقم خورد. ایران توانست در جامجهانی 2002، تیم ملی گوام را با نتیجه 19-0 شکست دهد. بعد از براگا، بلاژویچ سرمربی تیم ملی ایران شد. ایران توانست در دوران مربیگری این شخص نتیجههای خوبی در تورنمنتهای مختلف کسب کند.
با انتخاب شدن کیروش، ایران نتوانست در مرحله مقدماتی جامجهانی 2014 کسب کند. این تیم مقابل لبنان و ازبکستان باخت و بازی بعد مقابل قطر را مساوی کرد. ایران در آستانه حذف شدن از این تورنمنت بود، اما با 3 برد متوالی، توانست مجوز حضور در این دوره از مسابقات را کسب کند. تیم ملی ایران در جامملتهای آسیا 2015 توانست با 5 پیروزی و 1 تساوی به مرحله نیمهنهایی برود.
از دیماه 1397 تا اوایل بهار 1398، تیم ملی ایران بدون مربی بود و نامهای زیادی برای مربیگری این تیم پیشنهاد شد تا اینکه آخر مارک ویلموتس مدیریت این تیم را برعهده گرفت. این مربی توانست یک پیروزی پرگل (14-0) مقابل کامبوج را برای ایران رقم بزند. بعداز کسب نتیجههای ضعیف در دوره مقدماتی جامجهانی 2022 و دلایل مختلف، ویلموتس قراردادش را با ایران فسخ کرد.
انتخاب شدن اسکوچیچ بهعنوان سرمبی، انرژی دوباره به اعضای تیم ملی ایران داد. این مربی هم تا امروز توانسته نتایج خوبی برای ایران رقم بزند و به ترسی برای حریفانش در جامجهانی 2022 تبدیل شده. اسکوچیچ توانسته بهترین شروع را بین سرمربیهای تاریخ تیم ملی ایران را به نام خود ثبت کند.
افتخارات
ایران یکی از مطرحترین تیمهای آسیایی محسوب میشود که توانسته 3 بار در جام ملتهای آسیا قهرمان شود. این تیم سالهای 1968، 1972 و 1976 توانست در این مسابقات قهرمان شود. تیم ملی امید ایران هم حرفهایی برای گفتن دارد. این تیم در مسابقات 2002 بوسان توانست به مقام قهرمانی برسد. مقام سوم در سالهای 1980، 1988، 1996 و 2004 دیگر افتخاراتی است که ایران توانسته در جام ملتهای آسیا کسب کند.
ایران در جامجهانی 1998، توانست 17-0 مالدیو را شکست دهد. این بازی، یکی از پر گلترین مسابقات ملی فوتبال بهحساب میآید. این تیم توانسته در مسباقات چلنج کاپ آسیا-اقیانوسیه 2003 قهرمان شده و در جامملتهای آفریقا-آسیا نایب قهرمان شود. تیم ملی ایران در مسابقات قهرمانی فوتبال غرب آسیا 2000، 2004، 2007 و 2008 قهرمان شود. این تیم سالهای 2010 نایب قهرمان و 2002 توانست مقام سوم را کسب کند.
بهترین بازیکنها
همانطور که گفته شد، ایران یکی از بهترین تیمهای قاره آسیا بهحساب میآید و تعدادی از بازیکنهای آن در تیمهای مختلف اروپایی و آسیایی بازی میکنند. تصمیم گرفتهایم لیست بهترین بازیکنهای تیم ملی ایران را با فیلترهای بیشترین بازی ملی و بیشتری گل ملی در اختیارتان بگذاریم.
بیشترین حضور در تیم ملی
غزال تیزپای تیم ملی ایران رکورددار بیشترین بازی ملی است. این بازیکن اسطورهای که بین سالهای 2000 تا 2015 بهصورت حرفهای فوتبال بازی میکرد، در 151 بازی ملی حضور داشت و توانست افتخارات زیادی برای ایران کسب کند.
رتبه | نام بازیکن | تعداد بازی |
1 | جواد نکونام | 151 |
2 | علی دایی | 149 |
3 | علی کریمی | 127 |
4 | احسان حاجصفی | 117 |
5 | سید جلال حسینی | 115 |
6 | مهدی مهدویکیا | 111 |
7 | آندرانیک تیموریان | 101 |
8 | کریم انصاریفرد | 91 |
9 | کریم باقری | 87 |
10 | مسعود شجاعی | 87 |
بیشترین گل ملی
با اینکه بیش از 15 سال از خداحافظی علی دایی میگذرد، اما فقط یکسال است که کریستیانو رونالدو توانسته رکود او را بشکند. این بازیکن تا یک سال گذشته آقای گل دنیا محسوب میشده و حتی معروفترین بازیکنهای دنیا هم او را بازیکنی رویایی میدانند. 1993 تا 2006 دوران درخشش علی دایی بوده. این بازیکن توانست با 149 بازی ملی، 109 گل برای ایران به ثمر برساند. در ادامه لیست بازیکنان با بیشترین گل ملی را مشاهده میکنید.
رتبه | نام بازیکن | تعداد گل |
1 | علی دایی | 109 |
2 | کریم باقری | 50 |
3 | جواد نکونام | 39 |
4 | سردار آزمون | 39 |
5 | علی کریمی | 38 |
6 | کریم انصاریفرد | 29 |
7 | مهدی طارمی | 28 |
8 | غلامحسین مظلومی | 19 |
9 | فرشاد پیوس | 18 |
10 | رضا قوچاننژاد |
ورزشگاه و مرکز ملی فوتبال
ورزشگاه امجدیه که امروزه ورزشگاه شهید شیرودی نامیده میشود نخستین ورزشگاهی بود که بازیهای خانگی تیم ملی در آن انجام شد. تعدادی از مهمترین بازیهای تیم ملی از جمله بازیهای مقدماتی المپیک ۱۹۶۴ توکیو و بازیهای جام ملتهای آسیا ۱۹۶۸ در این ورزشگاه برگزار شدند. دیدار فینالگونه[د] جام ملتهای آسیا ۱۹۶۸ که در بهار ۱۳۴۷ در امجدیه و بین دو تیم ایران و اسرائیل برگزار شد و نخستین قهرمانی تیم ملی ایران را به همراه داشت در همین ورزشگاه برگزار شد. این بازی از بازیهای بهیادماندنی تیم ملی ایران شناخته و از عوامل محبوبیت بیش از پیش فوتبال در جامعه ایران نیز نامیده میشود.
با گسترش علاقهمندی نسبت به فوتبال در جامعه ایران، ورزشگاه امجدیه که گنجایش کمی داشت دیگر توانای میزبانی از خیل عظیم هواداران فوتبال را نداشت. به این دلیل و همچنین برای میزبانی از بازیهای آسیایی ۱۹۷۴، ورزشگاه یکصد هزار نفری آزادی در غرب تهران و به عنوان بخشی از مجموعه ورزشی آزادی که در ابتدا آریامهر نامیده شد ساخته و پس از افتتاح رسمیاش در تابستان ۱۳۵۳ میزبانی بازیهای تیم ملی ایران به این ورزشگاه منتقل شد. قسمت عمده سکوهای این ورزشگاه در ابتدا صندلی گذاری نشده بود و گنجایش ورزشگاه آزادی هیچگاه دقیقاً معلوم نشد اما ورزشگاه صد هزار نفری آزادی نامیده میشد. هماکنون و پس از صندلی گذاری هر دو طبقه ورزشگاه آزادی گنجایش دقیق آن ۷۸٬۱۱۶ نفر است. تعدادی از مهمترین بازیهای تیم ملی ایران از جمله دیدار فینال بازیهای آسیایی ۱۹۷۴، جام ملتهای آسیا ۱۹۷۶ و دیدار رفت پلیاف آسیا اقیانوسیه مرحله مقدماتی جام جهانی ۱۹۹۸ در این ورزشگاه برگزار شدهاند.
ورزشگاه آزادی در هنگام برگزاری بازیهای حساس تیم ملی ایران از ساعتها قبل از آغاز بازی مملو از تماشاگر میشود و حتی در بسیاری از اوقات بسیار بیشتر از ظرفیت ورزشگاه تماشاگران وارد ورزشگاه میشوند و بر روی پلهها مینشینند یا ایستاده در راهروهای ورزشگاه به تماشای بازی میپردازند. این حضور پرتعداد تماشاگران در مواقعی نیز به ضرر تیم ملی ایران بودهاست، به عنوان مثال در بازی برگشت ایران و چین در مرحله مقدماتی جام جهانی ۲۰۱۸ در فروردین ۱۳۹۶ تماشاگران اقدام به پرتاب مواد محترقه به زمین بازی کردند و فیفا به دلیل همین کار و همچنین ازدحام بیش از حد تماشاگران، فوتبال ایران را جریمه نقدی کرد. ورزشگاه آزادی در هنگام برگزاری بازیهای حساس تیم ملی جو متفاوتی به خود میگیرد. شی گیون دروازهبان تیم ملی ایرلند که برای دیدار پلی-آف آسیا اروپا مقدماتی جام جهانی ۲۰۰۲ به تهران آمده بود بعدها در این مورد گفت: «جو آن بازی شاید مخوفترین جوی بود که در تمام عمرم تجربه کردم.»
تیم ملی ایران چند بازی را نیز در شهر تبریز و در ورزشگاههای تختی و یادگار امام برگزار کردهاست، که از جمله میتوان به رقابتهای دور نخست مقدماتی جام جهانی ۲۰۰۲ و تورنمنت چهار جانبه الجی در سال ۲۰۰۲ اشاره کرد. پرگلترین بازی تیم ملی ایران که در برابر گوام و با نتیجه ۰–۱۹ به پایان رسید، در ورزشگاه تختی تبریز انجام شدهاست.
مرکز ملی فوتبال ایران که در گذشته کمپ تیمهای ملی و آکادمی ملی فوتبال ایران نیز نامیده میشد، محل تمرین تیم ملی فوتبال ایران، در کنار سایر تیمهای ملی فوتبال ایران است. این محل که در زمان مدیریت صفایی فراهانی و از درآمد حاصل از حضور ایران در جام جهانی ۱۹۹۸ ساخته شد امکاناتی همچون دو زمین فوتبال چمن، دو زمین فوتبال چمن مصنوعی، یک سالن سرپوشیده فوتسال، دو زمین فوتبال ساحلی، دو میهمانسرا و مجموعه ایفمارک ساخته شدهاست. در سالهای اخیر زمینهای مرکز ملی فوتبال ایران کیفیت خوبی نداشتهاند و تیم ملی برای برگزاری تمرینهایش از زمینهای دیگری استفاده میکند و این امر اعتراض کیروش، سرمربی وقت تیم ملی را نیز در پی داشتهاست.
نشانها
رنگ و لباس
تیم ملی ایران بهطور سنتی لباس، شرت و جوراب سفید میپوشد و رنگ دوم این تیمقرمز است اما در گذشته و در رقابتهای مختلف با پیراهن سبز رنگ نیز به میدان رفتهاست. لباس اصلی ایران همواره سفید ساده بوده اما از بازیهای مقدماتی المپیک ۱۹۶۴ در سال ۱۳۴۳ واژه لاتین ایران بر روی پیراهن این تیم نقش بست و این سنت تا سال ۱۳۷۵ با تغییراتی در رنگ و اندازه نام ایران ادامه یافت. از سال ۱۳۷۵ و مسابقات مقدماتی جام ملتهای آسیا ۱۹۹۶ واژه ایران با سه رنگ اصلی پرچم ایران نوشته شد و تیم ملی تا بازیهای آسیایی ۱۹۹۸ با همین طرح به میدان رفت اما پس از آن واژه ایران از پیراهن تیم ملی حذف شد. تیم ملی ایران در تعدادی از مسابقاتش همانند بازیهای مقدماتی جام جهانی ۱۹۹۰ با پیراهن سبز رنگ به عنوان پیراهن اصلی به میدان رفت.
رنگ دوم پیراهن تیم ایران بهطور سنتی قرمز است اما در بعضی مسابقات از جمله جام ملتهای ۲۰۰۴ ایران با پیراهن سبز رنگ به میدان رفتهاست. آبی تنها رنگ دیگریست که به غیر از این سه رنگ بر تن تیم ملی نشستهاست؛ در مسابقات جام کوروش در سال ۱۳۵۰ تیمی که به نمایندگی از ایران به میدان رفت پیراهن آبی رنگ بر تن داشت.
در مسابقات جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل، تیم ایران برای حمایت از پروژه احیای یوز آسیایی با افزودن طرحی از یوزپلنگ بر لباسش به میدان رفت. این طرح نوین در جام ملتهای آسیا ۲۰۱۵ نیز تکرار شد اما پس از آن استفاده از این طرح برای مدتی متوقف شد تا آنکه در جام جهانی ۲۰۱۸ با شکل و اندازهای دیگر تکرار شد.
تا به حال تمامی پیراهنهای ایران در جامهای جهانی را شرکتهای آلمانی تولید کردهاند: آدیداس در جام جهانی ۱۹۷۸، پوما در جامهای جهانی ۱۹۹۸ و ۲۰۰۶ و اولاشپورت در جام جهانی ۲۰۱۴. ایران برای جام جهانی ۲۰۱۸ نیز با لباسهای تولیدی شرکت آدیداس به میدان رفت.
نشانواره و نماد
نخستین نشانواره مورد استفاده تیم ملی نشانواره کمیته ملی المپیک ایران بود، ایران در بازیهای آسیایی ۱۹۵۸ با استفاده از این نشانواره به میدان رفت. سپستر و در دهههای ۱۳۳۰ و ۱۳۴۰ و در مسابقاتی همچون مقدماتی المپیک ۱۹۶۴ توکیو و جام ملتهای آسیا ۱۹۶۸ نیز این نشانواره بر روی لباس تیم ملی دیده شد. استفاده از این نشانواره در ابتدای دهه ۱۳۵۰ متوقف شد و ایران در جام جهانی ۱۹۷۸ با استفاده از نشانواره نوینی به میدان رفت که بعد از انقلاب ۱۳۵۷ استفاده از این آخری هم متوقف شد. تیم ملی در بازیهای آسیایی ۱۹۸۲ با نشان رسمی حکومت نوین ایران به بازیها رفت اما استفاده از این نشانواره پس از این بازیها دیگر تکرار نشد. ایران تا سال ۲۰۰۰ بدون استفاده از نشانواره خاصی و تنها با درج نام ایران بر روی لباس تیم ملی در بازیهای شرکت میکرد اما از جام ملتهای ۲۰۰۰ بدین سو تیم ملی با نشانواره کنونیاش به میدان میرود.
تیم ملی ایران هیچگاه نماد مشخصی نداشت تا آنکه برای نخستین بار در اردیبهشت ۱۳۹۷ یوزپلنگ آسیایی که هماکنون تنها نمونههای آن در ایران یافت میشود با نام یوپا (مخفف یوزپلنگ تیزپا) به عنوان نماد رسمی تیم ملی فوتبال ایران برگزیده شد.
لقبها
در طی سالها تیم ملی فوتبال ایران توسط رسانهها و مردم ایران لقبهای فراوانی گرفتهاست. تیم ملی اصلیترین لقب تیم ملی فوتبال ایران است و این تیم حتی در رسانههای بینالمللی نیز با این لقب شناخته میشود. ستارههای پارسی لقب دیگری است که از زمان جام جهانی ۲۰۰۶ بدین سو به تیم ملی ایران داده شدهاست. شیرهای ایران، شیردلان و شاهزادگان پارس که این آخری در جام ملتهای ۲۰۱۱ لقب رسمی تیم ملی بود، دیگر لقبهای تیم ملی فوتبال ایران در رسانههای بینالمللی هستند. یوزهای ایرانی نیز آخرین و جدیدترین لقب تیم ملی ایران است که در ادامه تلاش برای حمایت از پروژه احیای یوز آسیایی به دیگر لقبهای تیم ملی افزوده شدهاست.
حضور بینالمللی
بازیهای آسیایی نخستین مسابقات بینالمللی بودند که تیم ایران در آنها شرکت کرد. ایران در اسفند ۱۳۲۹ در نخستین دوره بازیهای آسیایی شرکت کرد و پس از آن به غیر از سه دوره در تمامی بازیهای آسیایی حاضر بودهاست. از بازیهای آسیایی ۲۰۰۲ بدین سو تیمهای امید به عنوان نمایندگان هر کشور به بازیهای آسیایی اعزام میشوند و بدین ترتیب تیم ملی ایران دیگر در این رقابتها شرکت نکرد. تیم ملی از المپیک ۱۹۶۴ توکیو در بازیهای المپیک تابستانی نیز حاضر شده و پس از آن تا المپیک ۱۹۷۶ مونترال در تمامی مراحل مقدماتی حاضر بود و در دو دوره نیز موفق به صعود به مرحله نهایی شد. از المپیک ۱۹۹۲ بارسلون بدین سو نیز تیمهای امید در رقابتهای المپیک شرکت میکنند. ایران در سه دوره نخست جام ملتهای آسیا حاضر نبود اما از جام ملتهای آسیا ۱۹۶۸ که میزبانیاش را خود بر عهده داشت تا به امروز در تمامی دورهها حاضر بوده و سه بار نیز موفق به قهرمانی در این بازیها شدهاست. جام جهانی فوتبال آخرین تورنمنت مهمی است که ایران در آن شرکت کرده؛ ایران در مسابقات مقدماتی جام جهانی ۱۹۷۴ حاضر بود اما موفق به صعود نشد و پس از به غیر از دو دوره ۱۹۸۲ و ۱۹۸۶ که به دلائل سیاسی و غیر ورزشی غائب بود در دیگر ادوار جام جهانی در مسابقات مقدماتی حاضر بوده و در پنج دوره نیز موفق به صعود به مرحله نهایی شدهاست. از سال ۲۰۰۰ و تشکیل فدراسیون فوتبال غرب آسیا ایران نیز در این بازیها شرکت کرد و موفق شد تا چهار مرتبه قهرمان این بازیها شود. از خرداد ۱۳۹۳ تیم ملی فدراسیون فوتبال آسیایی مرکزی را تأسیس کردند و تیم ملی دیگر در بازیهای غرب آسیا شرکت نکرد. تیم ملی ایران همچنین در ۳۸ جام دوستانه فوتبال شرکت کرده که در نهتای آنها موفق به کسب عنوان قهرمانی شدهاست.
در جام جهانی
بهترین برد تیم ملی ایران
از سوی دیگر تیم ملی ایران در طول 71 سال گذشته سه بار توانسته است حریف خود را با شکستی دو رقمی بدرقه کند. پیروزی 19 بر 0 مقابل گوام در سال 1379 (مسابقات مقدماتی جام جهانی 2002 کره - ژاپن) در تبریز و پیروزی معروف 17 بر 0 مقابل مالدیو در سال 1376 (مسابقات مقدماتی جام جهانی 1998 فرانسه) در دمشق. و پیروزی 14 بر 0 مقابل تیم ملی کامبوج (مقدماتی جام جهانی 2022 قطر و جام ملتهای آسیای 2023 چین) در ورزشگاه آزادی. این سه دیدار پرگلترین دیدارهای تیم ملی ایران نیز محسوب میشوند.
بدترین شکست تیم ملی ایران
بین اولین و دومین بازی ثبت شده تیم ملی ایران 105 ماه وقفه بوجود آمد . دومین دیدار تیم ملی فوتبال ایران روز 7 خرداد 1329، در استانبول برگزار شده است. این دیدار دوستانه سنگینترین شکست تاریخ تیم ملی فوتبال ایران بود که با نتیجه 6-1 به نفع تیم ملی ترکیه به اتمام رسیده است. شایان ذکر است که تیم ملی ایران بار دیگر در سال 1337 و در رقابتهای آسیایی توکیو (1958) شکستی با اختلاف 5 گل را مقابل کره جنوبی پذیرفته است.
- افتخارات تیم ملی فوتبال ایران
3 بار قهرمانی در جام ملتهای آسیا در سالهای : ایران 1962(1340) - تایلند 1972(1350) - ایران 1976(1354)
4 بار قهرمانی در بازیهای آسیایی در سالهای : ایران 1974(1352) - چین 1990(1368) - تایلند 1998(1376) - کره جنوبی 2002(1380) و 2 بار نایب قهرمانی در سالهای 1951-1966
4 بار قهرمانی در مسابقات فوتبال غرب آسیا در سالهای : اردن 2000(1378) - ایران 2004(1382) - اردن 2007(1385) - ایران 2008(1386) و 1 بار نایب قهرمانی در سال 2010
رکوردداران
بازیکنان با بیشترین بازی ملی
تا تاریخ ۴ تیر ۱۳۹۷ بازیکنانی که دارای بیشترین تعداد بازی هستند بدین قرار است (بازیکنانی که نام شان به شکل برجسته نوشته شده هنوز برای تیم ملی بازی میکنند یا امکان بازی کردن را دارند)
رکوردداران گلزنی
تا تاریخ ۴ تیر ۱۳۹۷ بازیکنانی که دارای بیشترین گل زده ملی هستند بدین قرار است
تاریخچه تیم ملی فوتبال ایران به روایت تصویر
در این بخش شما می توانید گزیده ای از تاریخچه تیم ملی فوتبال ایران را مشاهده کنید.